مطالعه اثر دفعات کنترل علف هرز، فاصله ردیف و تراکم بر رشد و عملکرد زیره سبز

بمنظور بررسی اثرات دفعات کنترل علفهای هرز، فاصلهء ردیف و تراکم بر رشد و عملکرد زیرهء سبز (cuminum cyminum) آزمایشی در سال زراعی 1367-68 در مزرعهء پردیس دانشکدهء کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارها عبارت از دفعات کنترل علف هرز دارای چهار سطح (بدون کنترل، یکبار کنترل 3 هفته، 2 بار کنترل 3 و 6 هفته و 3 بار کنترل 3 و 6 و 9 هفته بعد از سبز شدن) و فاصلهء ردیف دارای دو سطح (20 و 40 سانتیمتر) و تیمار تراکم دارای سه سطح (40، 80، و 120 بوته در متر مربع) بودند و در یک طرح اسپلیت پلات با چهار تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. دفعات کنترل علف هرز و فاصلهء ردیف فاکتوریل شد و بعنوان فاکتور اصلی و تراکم بعنوان فاکتور فرعی منظور شد . شاخص های رشد نییز مورد بررسی قرار گرفت ، نتایج نشان داد که شاخص سطح برگ (lai) و تداوم سطح برگ (laid) و سرعت رشد محصول (cgr) با افزایش تراکم و دفعات کنترل علف هرز افزایش می یابد. سرعت جذب خالص (nar) با افزایش دفعات کنترل علف هرز زیاد و با افزایش تراکم کاهش می یافت . lai و cgr در تما تیمارها در مرحله رشد زایشی بحداکثر میرسید، زیرا اندامهای زایشی زیره سبز خصوصا" میوهء آن دارای کلروپلاست بوده و فتوسنتز انجام میدهند. سرعت رشد نسبی (rgr) و نسبت سطح برگ (lar) در طول فصل رشد روند نزولی داشت . فاصلهء ردیف تاثیر معنی داری بر شاخصهای رشد نداشت . کنترل علفهای هرز عملکرد را افزایش داد. عملکرد تیمار یکبار کنترل علف هرز دوبرابر تیمار بدون کنترل بود، ولی بین عملکرد یک ، دو، سه بار کنترل علف هرز تفاوت معنی داری مشاهده نشد. عملکرد زیرهء سبز با عملکرد علف هرز همبستگی منفی بالائی داشت (r= -0.998) فواصل ردیف 20 و 40 سانتیمتر اثر معنی داری بر عملکرد نداشتند و عملکرد فاصلهء ردیف 40 سانتیمتر بیشتر از 20 سانتیمتر بود. با افزایش تراکم، عملکرد زیرهء سبز افزایش یافت و بین تراکم 80 و 120 بوته در مترمربع اختلاف عملکرد معنی دار نبود. علت افزایش عملکرد در تراکمهای بالا افزایش lai و cgr و افزایش عملکرد در تیمارهای کنترل کامل علف هرز بخاطر افزایش cgr,nar,lai بوده است . نتایج نشان داد که در شرایط آبیاری کاشت زیرهء سبز با تراکم 1200000 بوته در هکتار با فاصلهء ردیف 40 سانتیمتر و یکبار کنترل علف هرز در دشت مشهد مطلوب تر است .